Alerji aşısı nedir?; Alerji aşı tedavisi uygun hastalarda alerjinizin şiddetini ve sıklığını azaltan, tamamen ortadan kaldırabilen ya da alerjinizin zamanla ilerlemesini engelleyebilen tek tedavi biçimidir. Alerji aşıları uzun yıllardır ülkemiz de, Avrupa ve Amerika’da yaygın kullanılan bir tedavi biçimidir. Birçok bilimsel araştırmada alerji aşılarının immünolojik etki mekanizmaları gösterilmiştir. Fakat ülkemiz de bu alanda yetişmiş alerji uzmanı sayısı yetersiz olduğu için belirli alerji merkezlerinde bu tedavi doğru bir şekilde yapılmaktadır.
Alerji aşısı kimlere yapılır?; Alerjik rinit, alerjik astım, göz alerjisi (alerjik konjomktivit) ve arı alerjisinde uygulasnır. Günümüzde sadece polen (bahar) alerjisi aşısı, ev tozu alerjisi aşısı, alerjik astım aşısı, arı alerjisi aşısı, küf mantarı alerjisi aşısı ve kedi alerjisi aşısı ve köpek alerjisi aşısı yapılmaktadır.
Alerji aşısı kaç yaşında yapılır?; Alerji aşıları 5 yaş üzerinde tüm çocuk ve yetişkinlerde yapılır. Bilinenin aksine yetişkinlerde de faydalı bir tedavi yöntemidir.
Alerji aşısı çeşitleri; Aşılar hastanın omuz bölgesine cilt altına (subkutan immünoterapi) ya da ağız yoluyla dilaltına (sublingual immünoterapi) uygulanabilir.; Ülkemizde her iki yöntem kullanılsa da cilt altı aşı tedavisi, dilaltına kıyasla %30 daha etkindir ve tedavinin etkisi daha erken ortaya çıkmaktadır. Cilt altı aşılarda alerjik reaksiyon riski daha yüksektir fakat hastaların tedaviye uyumu daha iyidir. Dil altı aşı tedavisi sık sağlık kuruluşuna gelemeyen, iğne korkusu (fobi) ya da 5 yaş üzerindeki küçük çocuklarda tercih edilebilir.
Alerji aşısı nasıl yapılır; Dilaltı aşılar her gün uygulanması gerekirken, cilt altı aşılar ilk haftalar haftada bir kez, daha sonra 3 ya da 4 haftada bir uygulanır. Cilt altı aşılar hastane ortamında yapılması gerekirken, Dilaltı aşılar ise ilk doz hastanede sonraki dozlar hasta evde kendi uygular. Tüm bu aradaki farklar değerlendirildiğinde cilt altı aşı tedavisi daha iyi bir tedavi seçeneğidir.
Cilt altı aşı tedavisinde neye alerjiniz varsa o alerjen düzenli aralıklarla uygulanır. Başlangıçta haftada bir gün alerjen küçük ve ince uçlu insülin enjektörler ile (alerji iğnesi) cilt altına uygulanır. Hafta da bir yapılan bu tedavi periyoduna başlangıç dönemi (başlangıç fazı, alıştırma fazı) denir. Bu dönem kullanılan aşının türüne göre 2 ,3 yada 4 ay sürer. Bu dönem de aşılar en düşük dozdan verilmeye başlanır ve her hafta daha yüksek dozlar uygulanarak en yüksek doza ulaşılır. En yüksek doza ulaştıktan sonra tedavi 3 ya da 4 hafta aralıklar ile sürdürülür. Bu periyota idame dönemi (idame fazı) denir. Aşıların etkisi haftalar ya da aylar içerisinde başlar. Bu nedenle başlangıçta aşı ve ilaç tedavisi birlikte yapılır. Aşı tedavisinden yarar gördükçe ilaçların dozu azaltılır ya da kesilir. Aşı tedavisinden yarar gören hastaların tedavisi 5 yıl sürdürülür.
Alerji aşısı yan etkileri; Aşı tedavisinin tek yan etkisi alerjik reaksiyondur. Bu nedenle cilt altı aşılar tam teşekküllü hastane ya da tıp merkezlerinde yapılması gerekir. Alerjik reaksiyon her hastada görülmez. Alerjik reaksiyon olması durumunda aşı dozları biraz azaltılıp ve doz artımı daha düşük artışlarla yapıldığında bu etki çoğu zaman ortadan kalkar. Bu başarılamaz ve alerjik reaksiyon ciddi ise aşı tedavisi sonlandırılır. Bu tür durumlarla nadiren karşılaşılır. Alerjik reaksiyonlar genellikle doz artımı döneminde yani başlangıç fazında ortaya çıkar. Alerjik reaksiyonlar aşının yapıldığı gün ortaya çıkar ve aynı gün içerisinde kendiliğinden ya da tedavi ile düzelir. En sık gördüğümüz alerjik reaksiyon aşı yapılan yerde kaşıntı, kızarıklık, şişliktir. Bu reaksiyon soğuk uygulama ve alerji ilaçları ile kolayca çözülür. Diğer alerjik aşı reaksiyonlar; alerjik nezle ya da astım belirtileri, deride yaygın kaşıntı, kızarıklık ve kabarıklık (ürtiker), nadiren ciddi alerjik reaksiyon (anafilaksi) ve şok gelişebilir. Ciddi alerjik reaksiyonlar genellikle ilk 30 dakika içinde görülür. Bu nedenle aşıdan sonra ilk 30 dakika hastaların hastane ortamında kalması istenir.